روز اول شهریور مصادف با زادروز بوعلی سینا، به پاس تالیفات و خدمات وی به علوم پزشکی و فعالیت وی دراین رشته و تجلیل از پزشکان، روز پزشک نام‌گذاری شده‌است. ابوعلی حسین بن عبدالله سینا، نابغه ایرانی، در هفت سالگی قرآن و بسیاری از مباحث ادبی را آموخت و باعث شگفتی همگان شد. پس از آن منطق، فلسفه و طب را فرا گرفت و در این رشتهها به قله‌های رفیع و بلند علمی نایل گشت. سپس به الهیات رو آورد و در این رشته نیز چون دیگر رشتهها، تبحر یافت. درباره گستره علمی و فعالیت او همین بس که تا پانصد کتاب، رساله و مقاله به او نسبت می‌دهند. ابن سینا هوش و حافظه‌ای خارق العاده داشت، سرعت یادگیریش شگفت بود، به گونه‌ای که توانست بسیاری از علوم را بی‌استاد بیاموزد و گاهی نیز بر استادان خویش اشکال می‌گرفت و به آنان علم می‌آموخت. در معالجه و درمان بیماران بسیار حاذق و دارای سرعت عملی شگفت بود، به طوری که در همان ایام جوانی شهرتی عالم گیر یافت و بسیار از دانشمندان در مسائل مشکل به او رجوع می‌کردند و او با درایت و تسلط کامل به آنان پاسخ می‌گفت.
شیخ الرئیس ابوعلی سینا، با همه موفقیتها و موقعیتهایی که در زندگی نصیبش شده بود، راز حل مشکلاتش را در عبادت و عبادتگاهها می‌جست. در خاطراتی که به او منتسب است، آمده: «شب و روز جز به تحصیل علم به چیز دیگری نمی‌اندیشیدم و به غیر از فهمیدن به چیز دیگری توجه نداشتم، و به همین طریق پیش می‌رفتم، تا اینکه حقیقت هر مسئله‌ای برای من مسلم می‌شد و هرگاه در مسئله‌ای حیران بودم و یا نمی‌توانستم قضیه را بفهمم، به مسجد پناه می‌بردم، نماز می‌گزاردم و خالق هستی را ستایش می‌کردم، در این حال معمای من حل و مشکل برطرف می‌شد.
از ابن سینا ۴۵۶ کتاب و رساله در رشته‌های طب، فلسفه، حکمت، منطق، فقه، بیان، علوم طبیعی و ماوراءالطبیعه، نجوم و هیات و ریاضیات، گیاه شناسی، لغت، عروض، شعر و موسیقی به جای مانده است که از آن جمله؛ الاشارات و التنبیهات فی المنطق و الحکمه از مهم‌ترین نوشته‌های او در فلسفه و حکمت؛ شفا که در حکمت است و به زبان‌های بسیار ترجمه شده؛ القانون فی الطب، در پزشکی که به بیشتر زبان‌های دنیا ترجمه شده و حاشیه‌های بسیار بر آن نوشته شده و معروف‌ترین کتاب او در رشته پزشکی است. ابن سینا در قسمتی از وصیت نامه خود به ابوسعید ابوالخیر آورده است: “باید دانست که افضل حرکات نماز است و بهترین سکنات روزه و نافع‌ترین خیرات و مبرات صدقه و پاکیزه‌ترین خوبی‌‌ها تحمل سختی‌‌ها و باطل‌ترین سعی‌‌ها لجاج است و بهترین اعمال آن است که از نیت خالص صادر گردد و بهترین نیت آن است که از علم حاصل شود. جود و بخشش به قدری که مقدور باشد، مطلوب است و برای مساعدت مردم ارتکاب اموری که خلاف طبع باشد رواست. در اوضاع شرعی و احترام به سنت‌های الهی و مواظبت بر عبادات بدنی، به هیچ وجه تقصیر جایز نیست. حکمت و دانش اساس و مایه برتری انسان است بر غیر و در تحصیل دانش معرفت الهی بر همه چیز مقدم است؛ زیرا شرافت هر علمی بسته به موضوع آن است.”
هم چنین شیخ الرئیس عشق و علاقه خود را به مولا علی علیه‌السلام چنین بیان می‌کند:
تا باده عشق در قدح ریخته‌اند
واندر پی عشقْ عاشق انگیخته‌اند
با جان و روان بوعلی، مهر علی
چون شیر و شکر به هم برآمیخته‌اند
بر صفحه چهره‌‌ها خط لم یزلی
معکوس نوشته‌اند نام دو علی
یک لام و دو عین، با دویای معکوس
از حاجب و عین و اَنف با خط جلی
ابوعلی سینا، نه تنها یکی از بزرگ‌ترین فیلسوفان جهان، بلکه یکی از برجسته‌ترین چهره‌های تاریخ پزشکی در همه دوران هاست. مهم‌ترین اثر وی در پزشکی، کتاب قانون (القانون فی الطب) است که آن را پیش از سال ۴۰۶ هجری قمری، یعنی در حدود ۳۰ سالگی تالیف کرده است. این کتاب طی چندین سده، چه در سرزمین‌های اسلامی و چه در اروپای سده‌های میانه، همه کتاب‌های دیگر را در سایه خود نهاد. اعتبار و شهرت کتاب قانون در محافل پزشکی جهان اسلام تا بدان جا رسیده بود که نظامی عروضی درباره آن چنین می‌گوید: «اگر بقراط و جالینوس زنده شوند، روا بُوَد که پیش این کتاب سجده کنند». البته ابن سینا به جز قانون، کتاب‌های دیگری هم در علم پزشکی نوشته است؛ کتاب‌هایی مانند الارجوزهٌ فی الطب که در قالب شعر نوشته شده و خلاصه مطالب کتاب قانون است، مقاله فی احکام الادویه القلبیه، رساله فی الفَصد، رساله فی القولنج و….
این روز بزرگ را گرامی می‌داریم و به جامعه پزشکی کشور و جهان که در مبارزه با کرونا زحمات قابل تقدیری متقبل شدند، تبریک و تهنیت عرض می‌کنیم.
اخبار مرتبط
