آیت‌الله جوادی آملی : خداوند در مورد بعضی از انبیا تعبیر برادر کرده می‌فرماید: «برای قوم ثمود برادرشان صالح را فرستادیم»، «برای قوم عاد برادرشان هود را فرستادیم»، «…آن هنگام که برادرشان نوح آنها را گفت…»؛ ولی درباره پیامبر اسلام تعبیر برادر نیامده، بلکه می‌فرماید: «هو الذی بعث فی الامّیین رسولاً منهم.» یا اینکه می‌فرماید: «لقد جاءکم رسول من انفسکم عزیزعلیه ما عنتّم حریص علیکم بالمومنین روف رحیم». پیامبری برای شما آمده که از جانتان برخاسته، انحراف شما برای او بسیار سخت است، با حرص و شوق کوشش می‌کند تا شما مومن بشوید، او مظهر رافت و رحمت خدا برای مومنان است. رحمت و رافت، صفت فعل حقّ است و هر صفت فعل را از مقام فعل موصوف، انتزاع می‌کنند نه از مقام ذات وی، جایگاهی که محلّ انتزاع رافت و رحمت است، جایگاهی امکانی است، و همان جایگاه می‌شود، رئوف و رحیم، و بارزترین مصداق و مظهر آن رسول خدا صلی‌الله علیه و آله و سلم است. صفات فعلیه به صفات ذاتیه متّکی است، پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله و سلم فعلی است از افعال خدا که به ذات خدا تکیه دارد، او مانند سایر فقرا، ربط محض و فقر صرف است ولی مظهر رافت و رحمت خداست.
خداوند برای خود رحمتی عامه و رحمتی خاصه قایل است واین دوخصوصیت را برای قرآن و پیامبر نیز بیان داشته، از طرفی می‌فرماید: من رحمت عامه‌ای دارم: (رحمتی وسعت کل شیء) یعنی هر چه مصداق شیء است مشمول رحمت من است. و از طرف دیگر می‌فرماید: متّقیان، از رحمت ویژه‌ام برخوردارند: (فساکتبها للذین یتّقون). رحمت عامّه مقابل ندارد، ولی مقابل رحمت خاصه، غضب است که زیر پوشش رحمت عامه است چنان که رحمت خاصه زیر پوشش رحمت عامه است،اینکه ما خدا را به رحمت فراگیرش سوگند می‌دهیم ناظر به همان رحمت مطلقه‌ای است که مقابل ندارد. قرآن نیز مظهر رحمت عامه است زیرا گرچه برای هدایت مردم است ولی سایر موجودات نیز که به تبع مردم آفریده شده‌اند از فیض قرآنی بهره‌مند می‌شوند.
هر فضیلتی که مکتبهای غیر الهی دارند محصول بهره گیری از تعلیمات انبیاست، با این تفاوت که آنها جهت مردمی ره آورد انبیا را گرفته و جهت الهی آن را وانهادند، گرچه جهات الهی آمیخته با جهات مردمی است امّا مکاتب غیر الهی بین خدا و پیغمبر و بین ره آورد انبیا جدایی افکندند، بعضی را پذیرفته و نسبت به بعضی دیگر کفر ورزیدند: (ویقولون نومن ببعضٍ و نکفر ببعض)، پس هر حرف حقی در جهان، محصول رسالت انبیاست که: «الحجه قبل الخلق» قبل از اینکه دیگران بیایند، صاحبان وحی آمدند و گفته‌های نغز و دلنشین خود را عرضه کردند و دیگران بر سر سفره آنها نشسته و از گفته هایشان مدد گرفتند، لذا انبیا هم می‌توانند مظهر رحمت عامه خدا باشند و هم مظهر رحمت خاصه وی.
اخبار مرتبط
