دفاع مقدس / در طی جنگ تحمیلی، عملیات‌های بسیاری توسط رزمندگان ایرانی شکل گرفتند که در نهایت منجر به بازپس‌گیری مناطق اشغال شده و آزادسازی و پاک‌سازی آن‌ها شدند. یکی از این عملیات‌های مهم عملیات «والفجر۴» نام دارد. این عملیات توسط قرارگاه عملیاتی مشترک حمزه سیدالشهدا(ع) به فرماندهی سرهنگ غلامحسین امیربیگی و حاج علی رضاییان در تاریخ ۲۸/۴/۱۳۶۲ در منطقه عمومی مریوان به منظور غافلگیری و فریب دشمن از جبهه‌های جنوب، انهدام پایگاه‌های ضد انقلاب، برخورداری از یک خط پدافند مطمئن و دسترسی سریع مریوان به بانه، اجرا شد. دشت وسیع و دره شیلر میان شهر مرزی بانه و مریوان با فرورفتگی خاصی که از خاک عراق به داخل ایران دارد، در گذشته و در تاریخ جنگ تحمیلی منطقه مهمی به شمار می‌رفت. بلندی‌های سورن، سورکوه و کانی مانگا در دهانه این دشت قرار دارند.
با شکست عملیات والفجر مقدماتی، نظر آیت‌الله خامنه‌ای و دیگر اعضای شورای عالی دفاع همچنان بر اصل وحدت فرماندهی بود اما برای عملیات بعدی، یعنی والفجر ۱، محوریت فرماندهی به نیروی زمینی ارتش واگذار شد که این عملیات هم به ناکامی انجامید. پس از ناکامی در والفجر ۱، امام خمینی دستور داد ماموریت فرماندهی ادامه سری‌عملیات‌های والفجر به آیت‌الله هاشمی رفسنجانی واگذار شود. به این ترتیب از اردیبهشت تا بهمن‌ماه ۶۲ با رعایت همان‌اصل وحدت فرماندهی، عملیات‌های والفجر ۲، والفجر۳ و والفجر۴ در کوهستان‌های غرب و شمال غرب کشور در دستور کار قرار گرفتند. اما بحران انتخاب بهترین شیوه مدیریت عالی دفاع در جبهه ایران علیه عراق، تا ۳۰ بهمن ۶۲ یعنی سه‌روز پیش از اجرای عملیات خیبر ادامه داشت که در نهایت در همان‌روز با دستور امام خمینی، آیت‌الله هاشمی رفسنجانی به‌طور رسمی به‌سمت فرمانده عالی جنگ منصوب شد
*شهید همت فرماندهی لشگر ۲۷ محمد رسول الله(ص) را عهده‌دار شد
در زمان انجام این عملیات که حاج محمد ابراهیم همت فرماندهی لشگر ۲۷ محمد رسول‌الله(ص) را برعهده داشت پس از خاتمه عملیات خونین والفجر۴ دستور داد کل رزمندگان عمل‌کننده لشکر در عملیات جهت یک سخنرانی توجیهی، در اردوگاه قلاجه، تجمع کنند.
عملیات والفجر ۴ در سه مرحله و با هدف وصل این بلندی‌‌ها به یکدیگر در خط خودی، از روز ۲۷ مهرماه ۱۳۶۲ به مدت ۳۳ روز در منطقه جبهه شمالی سلیمانیه و پنجوین انجام شد.
حمله ساعت ۲۴ و با رمز یاالله… یاالله…یاالله در منطقه‌ای به وسعت صدها کیلومتر مربع آغاز شد. نیروها در دو محور بانه و بلندی‌های لری، گرمک، کنگرک و در محور مریوان و بلندی‌های پنجوین به نام زله، مارو و خلوزه به پیشروی پرداختند.
منطقه عملیاتی والفجر ۴ در حوزه استحفاظی سپاه یکم نیروی زمین ارتش عراق بود و مناسب‌ترین راهکار نظامی برای وارد کردن یک‌ضربه روانی سیاسی به سپاه یکم عراق، آن بود که پیشرفتگی دشت شیلر از قلمرو عراق جدا شده و نیروهای مسلح ایران، ضمن بریدن این پیشرفتگی، ارتباط نزدیک زمینی بین مریوان و بانه را در طرفین آن برقرار و شهر پنجوین را که در حاشیه جنوب غربی این پیشرفتگی قرار دارد، تصرف کنند. آیت‌الله هاشمی رفسنجانی سخنگوی وقت شورای عالی دفاع و فرمانده عملیات‌های والفجر هم آن روزها در گفتگوی خود با خبرنگاران در حاشیه جلسه شورای عالی دفاع در روز سه‌شنبه ۳ آبان، (۶ روز از والفجر ۴ می‌گذشت) گفت «من نمی‌دانم وقتی (در پایان جنگ اول جهانی و فروپاشی امپراتوری عثمانی) انگلیسی‌ها این منطقه را بین ایران و کشور نوبنیاد عراق مرزبندی می‌کردند، چه برنامه‌های شومی داشتند که به این شکل این منطقه را مرزبندی کردند؟»
منبع: کتاب کوهستان آتش
تهیه و تنظیم: مینا رامی
اخبار مرتبط
