مقالات مذهبی / : حفظ کرامت انسان‌ها به معنی بزرگداشت، ارزش‌گذاری و نگه داشتن حرمت انسان‌ها، از دستورهای اکید دینی است. قرآن کریم در آیه ۷۰ سوره اسراء با عبارت «ولقد کرمنا بنی‌آدم» به صراحت به کرامت ذاتی انسان‌ها اشاره می‌کند و بزرگان دین نیز در روایاتی که از آنها نقل شده به این اصل قرآنی تاکید فراوانی دارند.
نامه مشهور مولای متقیان علی بن ابیطالب علیه‌السلام به مالک اشتر که به عهدنامه مالک نیز شهرت دارد، پر است از تذکرات و حکمت‌های ارزنده درباره احترام و حفظ حرمت مسلمانان و حتی غیرمسلمانان. و نیز حفظ کرامت انسان‌ها بقدری اهمیت دارد و از جایگاه بالایی برخوردار است که بسیاری از فقها این اصل را در فتاوای فقهی خود موثر می‌دانند و از آن به عنوان قاعده‌ای برای حل مسائل فقهی بهره می‌برند.
در اصل دوم قانون اساسی نظام جمهوری اسلامی هم که براساس تعالیم متعالی اسلام تشکیل شده، آمده است:
جمهوری اسلامی، نظامی است بر پایه ایمان به:
۱- خدای یکتا (لا اله الا الله» و اختصاص حاکمیت و تشریع به او و لزوم تسلیم در برابر امر او.
۲- وحی الهی و نقش بنیادی آن در بیان قوانین.
۳- معاد و نقش سازنده آن در مسیر تکاملی انسان به سوی خدا.
۴- عدل خدا در خلقت و تشریع.
۵- امامت و رهبری مستمر و نقش اساسی آن در تداوم انقلاب اسلامی.
۶- کرامت و ارزش والای انسان و آزادی توام با مسئولیت او در برابر خدا که از راه:
الف- اجتهاد مستمر فقهای جامع‌الشرایط براساس کتاب و سنت معصومین سلام‌الله علیهم اجمعین،
ب- استفاده از علوم و فنون و تجارب پیشرفته بشری و تلاش در پیشبرد آنها،
ج- نفی هرگونه ستمگری و ستم‌کشی و سلطه‌گری و سلطه‌پذیری، قسط و عدل و استقلال سیاسی و اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی و همبستگی ملی را تامین می‌کند.
براین مبنا، تردیدی وجود ندارد که یک جامعه زمانی به اهداف متعالی خود می‌رسد که در آن جامعه تمامی ارکان حکومت و دولت‌های مختلف بتوانند شان و رضایت و کرامت ملت خویش را حفظ کنند و علاوه بر این وظیفه اصلی، حفظ حرمت ملت را به یک فرهنگ غنی تبدیل نمایند تا حوادث، جریان‌ها و افراد نتوانند خلاف این فرهنگ عمل نمایند. ملت‌ها از اقشار مختلف تشکیل می‌شوند، نظامیان، کارگران، کارمندان، پزشکان، پرستاران، معلمان، بازنشستگان و… بخش‌هایی از اقشار مختلفی هستند که در نهایت تشکیل یک ملت و جامعه را می‌دهند و اینکه دولت‌های مختلف تا چه حد توانسته‌اند شان و کرامت و حرمت این اقشار را پاس بدارند و حفظ نمایند، بستگی به میزان رضایت این قشرها از عملکرد دولتمردان فارغ از جناح‌بندی‌ها و سلیقه‌های سیاسی دارد.
اینکه دولتمردان از عملکرد خود تعریف و تمجید کنند و با ادعاهای بی‌پشتوانه از رضایت مردم اعم از هر قشری سخن برانند، معیاری مناسب نیست و نمی‌تواند اقناع به وجود آورد. معیار حضرت امام علی علیه‌السلام در مورد مدیران جامعه اینگونه است که می‌فرماید نیکوکاران ایشان را می‌توان از آنچه خداوند بر زبان مردم جاری ساخته است شناخت. البته نه اینکه با فریب یا روشهای غیراخلاقی خرسندی مردم را به هر صورتی فراهم آورده باشند، بلکه با عمل و چیرگی بر هوای نفس و مالکیت بر آن خرسندی مردم را جلب کرده باشند. به بیان دیگر، در کلام امیرالمومنین علیه‌السلام، مدیریت فقط انجام یک تکلیف شرعی برای مدیر و یا اقامه تکلیف شرعی بندگان با قطع نظر از خواست و رضایت ایشان نیست، بلکه مدیریت بیشتر جلب رضایت مردم بر مبنا و پایه عمل صالح است.
حال نگاهی به وضعیت یک قشر از اقشار مختلف مردم مثلاً بازنشستگان در جامعه خودمان بیاندازیم. بدون اینکه نیاز به مراجعه به آمار رسمی از مراجع ذیصلاح وجود داشته باشد، آنچه از متن جامعه پیداست، حکایت از نارضایتی شدید این قشر از عملکرد مسئولان در رعایت حقوق، شان، کرامت و… آنها دارد. خیلی دور نرویم، در همین سال‌های اخیر، هرگاه زمان بودجه‌نویسی برنامه‌های پنج‌ساله و یا تصویب بودجه سالانه دولت مطرح می‌شود، یکی از ادعاها و شعارهای تبلیغاتی بودجه‌ها، توجه به وضعیت بازنشستگان در قالب افزایش حقوق، همسانسازی، متناسب‌سازی و… است، اما آنچه در نهایت بر سر این وعده‌ها می‌آید، مصداق «سرآب دیدن در بیابان» است و عملکردهای قطره‌چکانی هیچگاه نتوانسته است رضایت این قشر از مردم را جلب نماید.
بازنشستگان لشکری و کشوری بیش از ۱۵ سال است که اعتراض خود را در قالب نامه‌ها، تذکرات، تجمعات و… به سمع و نظر دولتمردان رسانده‌اند. هرچند در اواخر دولت دوازدهم اقدامی نصفه و نیمه برای برقراری عدالت درباره این قشر بعمل آمد، اما آن هم نیمه‌کاره ماند و دولت سیزدهم با بازپس‌گیری لایحه همسانسازی از مجلس شورای اسلامی این اقدام اصولی را ابتر گذاشت. ضمن اینکه هنوز بسیاری از بازنشستگان کشوری از مهرماه سال ۱۳۹۹ معوقاتی را از دولت طلبکارند که همچنان وعده سر خرمن می‌شنوند. ۹ ماه از سال جاری گذشته و دولتمردان که وعده اجرای همسانسازی را داده بودند، هنوز نتوانسته‌اند به شکل کامل آن را اجرایی کنند و این روزها وعده پیش‌بینی در بودجه سال ۱۴۰۲ را می‌دهند!
وضعیت بازنشستگان، تنها یک نمونه است و اگر در وضعیت سایر اقشار اعم از نظامیان، معلمان، کارگران و… نیز دقت کنیم، وضعی بهتر از بازنشستگان ندارند. کار به جایی رسیده که دولت وقتی می‌خواهد طبق معمول هر ماه حقوق کارمندان و بازنشستگان را بدهد، ابتدا در اطلاعیه‌هایی که در مطبوعات، رسانه‌ها، صدا و سیما و… منعکس می‌شود، با حالتی تحقیرآمیز پرداخت حقوق به این اقشار را در بوق و کرنا می‌کند و سپس در واپسین روزهای آخر ماه که معمولاً هم با تاخیر همراه است، گویی در قالب صدقه‌ای به اتباع خود می‌پردازد.
منظور از بیان گوشه‌ای از مشکلات بازنشستگان این است که بگوئیم عملکردها در حفظ حرمت، کرامت و شان مردم بسیار ضعیف است و این آن چیزی نیست که تعالیم اسلام و مبانی قانون اساسی کشور مدنظر دارند.
اینکه گفته می‌شود، اساس روابط اجتماعی منوط به حفظ کرامت انسان‌ها و نهادینه کردن این عملکرد به عنوان یک فرهنگ در جامعه است تا رضایت عمومی را در پی داشته باشد، از این جهت مهم است که در ریشه‌یابی نارضایتی‌ها و اعتراضات مردمی می‌تواند نقش موثری داشته باشد.
اخبار مرتبط
