آیا خونریزی لثه‌ها نشانه‌ی یائسگی است؟
پایگاه خبری و تحلیلی رشد ( roshdnews.ir ) خونریزی لثه‌ها نشانه‌ی یائسگی است؟ پاسخ یک متخصص
خونریزی لثه معمولاً علامتی از بیماری لثه به‌شمار می‌رود. اما آیا می‌تواند نشانه‌ای از یائسگی نیز باشد؟ در ادامه، متخصصی توضیح می‌دهد که چه باید بدانید.
به گزارش انتخاب و به نقل از انلی مای هلث؛ وقتی یائسگی فرا می‌رسد، بدن زنان تحت تأثیر تغییرات هورمونی دستخوش تحولات بزرگی می‌شود. گرگرفتگی، خشکی واژن و نوسانات شدید خلقی تنها بخشی از علائمی هستند که زنان در این دوره تجربه می‌کنند. اما چیزی که بسیاری نمی‌دانند، تأثیر یائسگی بر سلامت دهان و دندان است. در نگاه نخست شاید این موضوع بی‌ارتباط به‌نظر برسد، اما متخصصان می‌گویند تغییرات هورمونی در این دوران می‌تواند بیشتر از آنچه تصور می‌کنید بر لثه‌ها، دندان‌ها و بهداشت دهان اثر بگذارد.
ارتباط میان یائسگی و سلامت دهان
یائسگی به دلیل کاهش سطح استروژن، تغییرات جسمی، روانی و شناختی گوناگونی را در زنان به‌وجود می‌آورد.
به گفته‌ی دکتر شارما، این موضوع می‌تواند بر سلامت دهان اثر جدی بگذارد:
«استروژن نقش مهمی در حفظ سلامت استخوان‌ها و بافت‌ها ایفا می‌کند، از جمله بافت‌های داخل دهان. کاهش استروژن می‌تواند تولید بزاق را کاهش دهد و این امر منجر به خشکی دهان یا زروستومیا شود که خطر پوسیدگی دندان و بیماری لثه را افزایش می‌دهد.»
مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۳ که در مجله‌ی Annals of Medical & Health Sciences Research منتشر شد، نشان داد تغییرات هورمونی در یائسگی می‌تواند به مشکلات دهانی همچون خشکی دهان، بیماری‌های لثه، احساس سوزش و افزایش خطر از دست دادن دندان‌ها منجر شود. پژوهشگران دریافتند که کاهش استروژن بر تولید بزاق و سلامت استخوان تأثیر می‌گذارد و این دو عامل برای داشتن لثه‌ها و دندان‌های سالم ضروری هستند.
تحقیقات تازه نشان داده است که ۸۴ درصد زنان بالای ۵۰ سال نمی‌دانند یائسگی می‌تواند سلامت دهان آن‌ها را تحت تأثیر قرار دهد. همچنین ۷۰ درصد از زنان یائسه گزارش کرده‌اند که حداقل یک علامت جدید دهانی مانند خشکی دهان یا حساسیت لثه را تجربه کرده‌اند، اما تنها ۲ درصد این مشکلات را با دندان‌پزشک در میان گذاشته‌اند.
آیا خونریزی لثه‌ها می‌تواند علامت یائسگی باشد؟
با توجه به شواهدی که تأیید می‌کنند تغییرات هورمونی در دوران یائسگی بر سلامت دهان اثرگذار است، تعجبی ندارد که خونریزی لثه‌ها یکی از نشانه‌های شایع در این دوران یا حتی در مرحله‌ی پیش‌یائسگی باشد.
دکتر شارما توضیح می‌دهد:
«به‌دلیل نوسانات هورمونی، لثه‌ها ممکن است ملتهب، حساس و آسیب‌پذیر شوند و هنگام مسواک زدن یا نخ‌دندان کشیدن بیشتر خونریزی کنند. این وضعیت معمولاً با عنوان ژنژیویت یائسگی شناخته می‌شود.»
او می‌افزاید:
«حتی زنانی که همیشه بهداشت دهان و دندان خوبی داشته‌اند، ممکن است در این دوران دچار خونریزی لثه شوند، زیرا عدم تعادل هورمونی باعث واکنش التهابی شدیدتر بدن می‌شود.»
علائم دهانی یائسگی
زنان در دوران یائسگی علاوه بر خونریزی لثه‌ها باید به سایر نشانه‌های دهانی نیز توجه کنند، از جمله:
- خشکی دهان که باعث دشواری در صحبت کردن یا بلع می‌شود
- بوی بد دهان
- افزایش خطر پوسیدگی دندان
- احساس سوزش در دهان (سندرم دهان سوزان)
- ناراحتی یا درد در زبان یا کل دهان
- تغییر در حس چشایی یا احساس طعم فلزی
- افزایش حساسیت دندان یا عقب‌نشینی لثه‌ها
آیا هورمون‌درمانی مفید است؟
به گفته‌ی دکتر شارما، درمان جایگزینی استروژن (ERT) که معمولاً برای کاهش علائم یائسگی به کار می‌رود، می‌تواند برای سلامت دهان نیز سودمند باشد:
«برخی تحقیقات نشان داده‌اند که ERT با بازگرداندن تعادل هورمونی می‌تواند به بهبود وضعیت لثه‌ها و بافت‌های دهانی کمک کند و التهاب و تحلیل استخوان را کاهش دهد.»
با این حال، ERT برای همه‌ی افراد مناسب نیست و تنها باید پس از مشاوره‌ی پزشکی و با در نظر گرفتن سابقه‌ی سلامت فرد و مزایا و خطرات احتمالی انجام شود.
همچنین این روش به‌هیچ‌وجه جایگزین مراقبت‌های روزانه و مراجعه‌ی منظم به دندان‌پزشک نمی‌شود.
بهداشت دهان در دوران یائسگی
برای کنترل مشکلات لثه در یائسگی، رعایت اصول بهداشت دهان ضروری‌تر از همیشه است. توصیه‌ها شامل موارد زیر می‌شود:
- مسواک زدن دو بار در روز با مسواک نرم و خمیردندان حاوی فلوراید و نخ دندان روزانه
- استفاده از دهان‌شویه‌های ضدباکتری برای کاهش التهاب و میکروب‌ها
- نوشیدن آب کافی برای جلوگیری از خشکی دهان
- جویدن آدامس بدون قند برای تحریک ترشح بزاق
- مراجعه‌ی منظم به دندان‌پزشک و جرم‌گیری حرفه‌ای برای شناسایی زودهنگام بیماری‌های لثه
- در صورت تداوم خشکی دهان، استفاده از جایگزین‌های بزاق یا محصولات ویژه‌ی مراقبت دهان با توصیه‌ی دندان‌پزشک
جمع‌بندی
هرچند خونریزی لثه معمولاً نخستین علامتی نیست که با شنیدن واژه‌ی «یائسگی» به ذهن می‌رسد، اما تغییرات هورمونی در این دوران می‌تواند به‌شدت سلامت دهان را تحت تأثیر قرار دهد. از خشکی دهان گرفته تا حساسیت و التهاب لثه‌ها، یائسگی می‌تواند نشانه‌های متعددی را در دهان ایجاد کند.
شناسایی زودهنگام این علائم، رعایت بهداشت دهان و دندان و مراجعه‌ی منظم به دندان‌پزشک بهترین راهکار برای مدیریت مؤثر مشکلات دهانی در این دوره است.