آیا مکمل‌ها می‌توانند باعث نارسایی کبد شوند؟
پایگاه خبری و تحلیلی رشد ( roshdnews.ir ) آیا مکمل‌ها می‌توانند باعث نارسایی کبد شوند؟
نگرانی‌ها درباره‌ی مصرف مکمل‌ها روزبه‌روز بیشتر می‌شود. بسیاری از این محصولات، به‌ویژه زمانی که به‌درستی مصرف نشوند یا نظارتی بر آن‌ها وجود نداشته باشد، می‌توانند بیش از آن‌که سودمند باشند، آسیب‌زا باشند. یکی از جدی‌ترین خطرها، آسیب کبدی و حتی نارسایی کبد است. در ادامه بررسی می‌کنیم که آیا این موضوع واقعیت دارد یا نه.
به گزارش انتخاب و به نقل از انلی مای هلث؛ از کپسول‌های زردچوبه و پودرهای پروتئینی گرفته تا چای‌های موسوم به سم‌زدا و تقویت‌کننده‌های تستوسترون، مکمل‌های غذایی بخشی از زندگی بیشتر ما شده‌اند. وعده‌هایی مثل افزایش انرژی، چربی‌سوزی، بهبود خواب و تقویت تمرکز باعث شده است که بیش از ۷۰ درصد بزرگسالان در سراسر جهان گزارش کنند که به‌طور منظم حداقل یک نوع مکمل مصرف می‌کنند. با این حال، نگرانی‌ها در حال افزایش است؛ چرا که بسیاری از این مکمل‌ها، به‌خصوص وقتی بی‌رویه یا بدون نظارت مصرف شوند، می‌توانند بیشتر مضر باشند تا مفید. در میان این خطرها، آسیب کبدی و حتی نارسایی کبدی جایگاه ویژه‌ای دارد.
«کبد ما اندامی حیاتی است که مسئول پردازش تمام چیزهایی است که مصرف می‌کنیم، از جمله داروها و مکمل‌ها. این اندام مواد را تجزیه می‌کند، سموم را فیلتر می‌کند و به دفع مواد زائد کمک می‌کند. اما زمانی که در معرض مقادیر زیاد برخی مواد شیمیایی، گیاهان دارویی یا دوزهای بالای ویتامین‌ها قرار گیرد، ممکن است دچار التهاب، زخم (فیبروز) و در نهایت نارسایی شود.»
چرا مکمل‌ها خطرناک‌تر از آن چیزی هستند که فکر می‌کنید؟
برخلاف داروهای تجویزی، مکمل‌های غذایی تحت نظارت سختگیرانه‌ی سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) قرار ندارند. تولیدکنندگان مجبور نیستند پیش از عرضه‌ی محصولات خود به بازار، ایمنی یا اثربخشی آن‌ها را ثابت کنند. این نبود نظارت به معنای آن است که:
- دوزها ممکن است ناهماهنگ باشند
- برچسب‌ها می‌توانند گمراه‌کننده باشند
- احتمال آلودگی با مواد دیگر وجود دارد
علاوه بر این، دکتر تیاگی تأکید کرد که حتی مواد طبیعی نیز می‌توانند با داروها یا مکمل‌های دیگر تداخل داشته باشند و خطر آسیب کبدی را افزایش دهند.
چه کسانی بیشتر در معرض خطر هستند؟
اگرچه هر فردی ممکن است به دلیل مصرف مکمل دچار آسیب کبدی شود، اما برخی گروه‌ها آسیب‌پذیرترند:
- افرادی که از قبل مشکلات کبدی دارند
- کسانی که همزمان چند مکمل یا دارو مصرف می‌کنند
- سالمندان با متابولیسم کبدی کندتر
- ورزشکارانی که از تقویت‌کننده‌های عملکردی استفاده می‌کنند
- افرادی که جذب محصولات سم‌زدا یا مکمل‌های کاهش وزن سریع می‌شوند
نشانه‌های هشداردهنده‌ی مشکلات کبدی
اگر مکمل مصرف می‌کنید و هر یک از علائم زیر را مشاهده کردید، فوراً به پزشک مراجعه کنید:
- خستگی غیرقابل‌توضیح
- زردی پوست یا چشم‌ها (یرقان)
- تیره شدن ادرار
- حالت تهوع یا استفراغ
- درد شکمی (به‌ویژه در سمت راست و بالای شکم)
تشخیص زودهنگام می‌تواند از عوارض جدی جلوگیری کند.
نکات ایمن برای مصرف مکمل‌ها (توصیه‌های پزشکان)
نیازی نیست به‌طور کامل از مصرف مکمل‌ها صرف‌نظر کنید، اما باید هوشمندانه عمل کنید. راهکارها عبارت‌اند از:
- پیش از شروع هر مکمل جدید، به‌ویژه اگر مشکل کبدی دارید یا دارو مصرف می‌کنید، با پزشک مشورت کنید.
- از برندهای معتبر و دارای آزمایش‌های مستقل (با برچسب‌هایی مثل NSF، USP یا ConsumerLab) استفاده کنید.
- از دوزهای بسیار بالا پرهیز کنید؛ «بیشتر» لزوماً به معنای «بهتر» نیست و گاهی بسیار خطرناک است.
- مراقب ترکیبات اختصاصی باشید که مقادیر دقیق مواد تشکیل‌دهنده را ذکر نمی‌کنند.
جمع‌بندی
مکمل‌ها می‌توانند در صورت مصرف درست مفید باشند، اما کاملاً بی‌خطر نیستند. نارسایی کبدی اگرچه نادر است، اما یک عارضه‌ی جدی محسوب می‌شود که به دلیل افزایش مصرف مکمل‌ها و نبود نظارت کافی، در حال رشد است.
آیا می‌خواهی من یک فهرست از مکمل‌هایی که بیشترین خطر برای کبد دارند هم تهیه کنم؟